Alfàs del Pi, Purmèr de garba de 2020
La mia tèsi qu’ei, com la teoria deu Big Bang com origina de tot l’univèrs e depén de çò qui sia coneishuda la grandor de tot l’univèrs, n’existeishen pas fondaments per la teoria deu Big Bang com origina de tot l’univèrs. Sonque quan òm que sàpia la grandor totala de l’univèrs que’s poirà començar a pensar en explics sus la soa origina.
Tanben que’s pòt argumentar que la “grandor totala” de l’univèrs ei non-coneishedera per definicion, pr’amor que en quin que sia moment que la sciéncia crédia aver trobat las limitas de l’univèrs, e atau poder mesurar la soa grandor, que’s poirà demandar se i a “mes univèrs” per “dehòra” d’aqueras limitas. Tostemps que’s poirà concéber e postular qu’ei possible que i aja mes univèrs darrèr aqueras limitas. James no’s poirà pas demonstrar de faiçon conclusiva e definitiva qu’“aqueras” son las limitas “finalas”, definitivas.
Que’s pòt deféner l’idea que no’s poirà pas james arrespóner la domanda si l’univèrs ei finit. Saber si l’univèrs ei finit que depén d’aver ua coneishença finala de la totalitat de l’univèrs.
Acceptar que lo desplaçament a l’arroi e denota expansion de la matèria n’equivau pas a postular ua origina de tot l’univèrs. Totun la grandor de l’univèrs coneishut e vededèr e sia enòrma, e inimaginabla, medish atau qu’ei sonque ua partida e, segon çò qui sabem, lo desplaçament a l’arroi qu’afecta a l’univèrs vededèr. De hèit, evidentament, per definicion, n’avem pas nada idea de çò qui arriba en la rèsta de l’univèrs — la soa partida nevededèra — ni com ei de gran. Que’s pòt l’“univèrs totau” e sia sonque drin mei gran que l’univèrs vededèr, e que lo desplaçament tà l’arroi afecte a “tot” l’univèrs. Solide, que pòt estar. Ent’ac poder afirmar categoricament, que cau arreusir a véder de quauqua faiçon aqueth sector de l’univèrs qui ara medish se’ns escapa, e amèi que cau determinar aquera partida qu’ei la frontièra de l’univèrs, valent a díser, la certitud aquera qu’ei la vraia frontièra de l’univèrs que cau que sia tan grana que hàcia ridicule domandà’s si i a mès matèria mès enlà enqüèra. Jo non miserí pas per aquò.
Aladonc, mentre no’s sàpia pas la grandor totala indenegabla e definitiva de l’univèrs (çò qui implica aver ua certitud tau que l’univèrs ei finit, qui haré ridicule medish domandà’s si l’univèrs poiré estar mès gran enqüèra), qu’ei prematurat postular teorias sus un eveniment creator de tot l’univèrs. Personalament, jo no préni pas au seriós teorias sus eveniments creators de tot l’univèrs, includida la teoria deu Big Bang, e açò a despieit deu prestigi deus partisans e adèptes d’aqueras teorias. Lo desplaçament a l’arroi plan que poiré estar un fenomène regionau deu noste parçan de l’univèrs. Lo desplaçament a l’arroi que pòt aver estat causat per quauque “bang” o explosion dens lo passat luenhèc, mes n’existeishen pas motius per postular aquò qu’aja creat tot l’univèrs. La grandor de l’univèrs coneishut que possa tostemps en los darrèrs cent ans. La mia mesa qu’ei l’univèrs “totau” ei sia mei gran que l’univèrs vededèr, sia infinit, mes que non coincideish pas dab l’univèrs vededèr. Si per cas l’univèrs vededèr qu’ei 1/gugòlplex de l’univèrs “totau”, lavetz “Big Bang” que caleré que s’escrivia dab minusculas, “big bang”, pr’amor medish atau que seré gran tà nosautes, mes lhèu, en ns’aluenhar de la perspectiva umana, que’s poderé aperar “Tiny Bang” o explosion tota petita, en adoptar la perspectiva d’un univèrs “totau” enòrme, o explosion ridiculament petita, despuish la perspectiva d’un univèrs infinit.
La mia mesa qu’ei l’univèrs vededèr non coincideish pas dab la totalitat de l’univèrs, e aquò per duas arrasons. Ua, que de hiu la grandor de l’univèrs vededèr qu’ei mes anar mes grana. Navèths telescòpis, navèras ideas, qui que sia, mes l’univèrs vededèr qu’ei mes anar mes gran. E en dusau lòc, pr’amor que non soi pas capable d’imaginar un metòde tau qui demonstre de faiçon definitiva, qui excludisca la possibilitat que quauqu’arren ac contradiga bèth còp, que las frontièras postuladas de l’univèrs e sian frontièras definitivas. Aquò, tant si l’univèrs totau coincideish dab l’univèrs vededèr d’uèi, com si l’univèrs totau coincideish dab l’univèrs vededèr de bèth moment o epòca futura.
Qu’ei dejà estonant que’s postulen teorias sus un eveniment qui creèc tot l’univèrs. Que i a quauqu’arren mes estonant enqüèra, e qu’ei aqueras teorias e’s postulen tostemps — de hèit, au singular, tostemps qu’ei la medisha teoria, la deu Big Bang — de hiu a mesura que la grandor de l’univèrs coneishut e vededèr e crèish. Non m’an pas arribat testimònis de gent qui’s sia arrestada a reflexionar: “Un moment. La teoria deu Big Bang com origina de tot l’univèrs que depenè de conéisher la grandor totala reala de tot l’univèrs. La teoria deu Big Bang, atau formulada, qu’avó ua cèrta adequacion a la realitat mentre e’s sostienèva la realitat èra l’univèrs observable qu’èra tot l’univèrs. Qu’acabam de descobrir uèi l’univèrs qu’ei fòrça mes gran qu’on ne credèva quite gèr que n’èra. Que cau reconsiderar aquera teoria”.
De hèit, qu’ei estonant la teoria deu Big Bang qu’aja resistit medish a la purmèra ampliacion de l’univèrs coneishut.
Au començament deu sègle vint la credença prevalenta qu’èra totas las estèlas observablas qu’èran en la Via Lactèa. Çò qui uèi consideram la nosta galaxia qu’èra l’univèrs sancèr.
En 1920, l’astronòme estatunitenc Harlow Shapley, que carculè lo diamètre de la Via Lactèa qu’èra de 300.000 ans lutz. Aquò qu’ei tres còps mes gran que çò dond òm accepta actualament. Heber Curtis, en tot debàter dap Shapley aqueth an, qu’estimè lo diamètre de la Via Lactèa en 30.000 ans lutz, çò qui ei tres còps mes petit que çò qui s’accepta uèi lo dia. Tanben en 1920, Jacobus Cornelius Kapteyn qu’estimè lo diamètre de la Via Lactèa en bèths 49.000 ans lutz.
Que i a sonque cent ans que’s postulè peu purmèr còp l’existéncia de galaxias, en plurau. Harlow Shapley que desvolopè, énter 1917 e 1920, l’idea que las nebulosas en torciròla èran en realitat autas galaxias.
En 1924, Hubble que determinè la distància tà Andromèda en 1 milion d’ans lutz (actualament aquera distància s’estima en 2,5 milions d’ans lutz), donc dehòra de la Via Lactèa, dab lo quau que possè la grandor de l’univèrs coneishut.
En 1929 Hubble que postulè las galaxias s’espandèvan. L’astronòme anglés Fred Hoyle qu’utilisè l’expression “Big Bang” peu purmèr còp en 1949. La teoria deu Big Bang que guanhè coesion e maturitat en aqueths ans. La grandor de l’univèrs coneishut que possè tostemps.
Qu’apareishó lo concèpte de grop locau de galaxias. La Via Lactèa que hè partida deu Grop Locau, qui a mes de 54 galaxias. Lo tèrme qu’estó hargat per Edwin Hubble en 1936.
Mes tard que’s postulè lo concèpte de clusters de galaxias. Un cluster de galaxias qu’ei ua estructura formada per cents de milas de galaxias acampadas per la gravitat. Gérard Henri de Vaucouleurs que perpausè aquestas estructuras. En 1953 qu’aperè lo noste cluster “super galaxia locala” e en 1958 que l’aperè “super cluster locau”. Harlow Shapley que suggerí lo tèrme “metagalaxia” en 1959.
En las annadas ’80 que’s descobrín los super clusters. Òm qu’estima que i a 10 milions de super clusters en l’univèrs observable.
Actualament òm qu’accepta lo diamètre de l’univèrs observable qu’ei de 93 mila milions d’ans lutz. La teoria deu Big Bang que s’adapta a cada nava extension de l’univèrs coneishut, mes chic de còps qu’ei contestada en lo son ensemble.
En tot “premer” aus scientifics, n’ei pas arrare qu’arreconescan la teoria deu Big Bang que’s refereish a l’estudi deu desplaçament a l’arroi de la lutz en l’univèrs observable. Adonc, n’ei pas la medisha causa l’estudi deu desplaçament a l’arroi en l’univèrs observable que l’estudi d’un eveniment qui originè tot l’univèrs. Que’s tolèra aquera confusion d’ua faiçon inacceptable. Òm que sap per qué: un estudi tecnic realisat peus scientifics, com ei l’estudi deu desplaçament a l’arroi, qu’auherèish ua cabucèla ideala tà las religions, especialament lo catolicisme e autas religions basadas en Jèsus-Crist, qui an ua “teoria” de l’origina de l’univèrs. Los religiós que son interessats en conservar la confusion. Los scientifics que carré n’en estossen pas, mes pas tots no’n son pas. Qu’ei vrai jo qu’aimerí eths que prengossen mes suènh en com e’s exprimeishen. Açò non depén pas de jo. Jo que preni a quauqu’arren qui considera çò de medish l’estudi deu desplaçament a l’arroi e l’estudi d’un eveniment qui originè tot l’univèrs, dap chic de seriosèr. Tot çò d’interessant qui’s pòsca devirar e descobrir de l’estudi deu desplaçament a l’arroi, includint lo bodigar de la matèria cap a l’endarrèr en lo temps, sus la nosta insignificanta parcèla d’univèrs que demora salopejat peu mòde d’ac presentar com teoria de l’origina de tot l’univèrs.
Contact me through my IRC
Email: gasconheart@sdf.org Skype: gasconheart
WhatsApp: +34 640667425